Ondermijning van de samenleving is speerpunt van opsporing en vervolging: criminelen maken gebruik van diensten van de bovenwereld waardoor boven- en onderwereld met elkaar verweven raken. Door de invloed en druk die criminelen zo op onze samenleving kunnen uitoefenen raken normen vervaagd en neemt het gevoel van veiligheid en leefbaarheid af.

Justitie verkiest een praktische aanpak boven een principiële en het gevaar is dat die aanpak juist normvervaging in de hand werkt. De transactie met ING NL is daarvan een mooi voorbeeld.

ING NL heeft gedurende zeven jaren de Wwft en WED overtreden en zich schuldig gemaakt aan schuldwitwassen (artikel 420quater Sr). Onder meer omdat ING NL haar “fouten” erkent en het OM zal blijven helpen onderzoek te doen naar mogelijke strafbare feiten die het gevolg zijn van haar “falend beleid” is de transactie voor 675 mio boete en 100 mio ontneming wederrechtelijk verkregen voordeel tot in de top van het (openbaar) ministerie goedgekeurd. De kwalificatie schuldwitwassen lijkt gekozen om de transactie beter te kunnen verdedigen.

Volgens het OM heeft “uitgebreid” onderzoek bij ING geen wettig en overtuigend bewijs opgeleverd dat werknemers van ING NL bewust verantwoordelijk waren voor de aangetroffen “misstanden”. ING NL heeft de facto niet alleen voor zichzelf maar ook voor individuele werknemers getransigeerd voor een boete waarvan op geen enkele wijze duidelijk is waarom het “afschrikwekkend” en “passend” is gezien de draagkracht van ING NL.

De transactie is voor ING NL een mooi resultaat. Ook voor de samenleving? Andere (rechts)personen die verdacht zijn in dit onderzoek naar witwassen kunnen hun borst nat maken: ING heeft hulp toegezegd bij onderzoek naar strafbaar handelen door deze (rechts)personen. Wordt de informatie die de afdeling compliance ING van klanten vraagt, zonder veel strafvorderlijke poespas aan het OM doorgegeven?

De strafbare feiten waarvoor getransigeerd is, zijn “fouten” in “falend beleid”. ING NL heeft erkend dat zij haar normen, verwoord in haar FEC CCD beleid, willens en wetens geschonden heeft omdat “business boven compliance” ging.

Meer strafdossiers laten falend commercieel of compliance beleid en / of onzorgvuldig handelen zonder kwade opzet zien. Zaken van (veel) minder impact, omvang en financieel belang. Zaken waarin wel gedagvaard is en verdachten aantoonbaar lijden onder hun vervolging en opgelegde gevangenisstraffen en boetes.

Strafbaar handelen bagatelliseren ten behoeve van een transactie. Faciliteren van ondermijnend handelen door klanten inruilen voor faciliteren van opsporing van datzelfde ondermijnend handelen. Een transactiebedrag overeenkomen dat snel is terugverdiend en waarmee de opsporing wordt betaald van kleine(re) ondernemingen en hun leidinggevenden, die onvoldoende middelen hebben om in zaken van veel minder belang aan vervolging te ontkomen. Is dat geen ondermijning van de rechtstaat?